Poglądy Johna Locke’a

John Locke, XVII-wieczny empiryk, zasłynął z maksymy mens sana in corpore sano, czyli „w zdrowym ciele zdrowy duch”.

Był lekarzem, filozofem i sensualistą oraz pierwszym i najważniejszym, jeśli chodzi o historię wychowania, przedstawicielem oświecenia angielskiego. Swoje poglądy w zakresie teorii poznania wyłożył w dziele „Badania nad rozumem ludzkim”. Dowodził w nim, że pojęcia o rzeczach nie są nam wrodzone, ale nabywamy je przez doświadczenie. Dlatego też nie ma nic w umyśle, czego nie byłoby najpierw w zmysłach.

Według Locke’ a umysł dziecka to tabula rasa, czyli czysta tablica, na której pojęcia wpisują zmysły, tworząc wrażenia. Locke był zwolennikiem zachowywania w wychowaniu fizycznym surowości i hartu. Przyświecała temu starożytna maksyma: mens sana in corpore sano, czyli „w zdrowym ciele zdrowy duch – oto zwięzły, lecz pełny opis szczęśliwego stanu na tym świecie” – tak rozpoczyna się par. 1 „Myśli o wychowaniu”.

W swoich rozważaniach najwięcej uwagi poświęcał wychowaniu moralnemu, a swój program wychowawczy oparł o znajomość psychologii dziecka. Postulował m.in. za usunięciem przymusu przy nauczaniu, połączeniem nauki z zabawą i wzajemnym powiązaniu ze sobą przedmiotów poprzez wykorzystanie pomocy naukowych, takich jak mapy i globusy.